Maliyeti az, kazancı yüksek işler
AVM’lerde açılan kioskların sayısında patlama yaşanıyor. Gıdadan aksesuara, kozmetikten otomotive hemen her sektörde hizmet veren kiosklar arasında mağaza kadar ciro yapanlar var. AVM’ler kiosklar aracılığıyla bu yıl da yüzlerce girişimciye yeni iş fırsatı yaratacak…
PERAKENDE sektörünün büyümesinde alışveriş merkezlerinin (AVM) çok önemli payı var. Sayıları 330’a ulaşan AVM’ler sadece marka sahibi perakendecilere değil, küçük sermayelerle kendi işini kurmak isteyen girişimcilere de büyük fırsatlar yarattı. İlk başlarda AVM’lere renk katmaları amacıyla açılan kiosk veya stantlardan bahsediyoruz… Her AVM’de gıdadan hediyelik eşyaya, cep telefonundan aksesuara geniş bir yelpazede hizmet veren onlarca kiosk açılmış durumda. Maliyetinin az olmasına karşılık neredeyse bir mağaza kadar ciro yapan bu işyerlerine girişimcilerin ilgisi sürüyor. AVM yöneticileri de ziyaretçi sayısını artıran ve AVM’de satılan ürün yelpazesini genişleten kiosklara sürekli yer açıyor. İstanbul’dan Kayseri’ye, Diyarbakır’dan Mardin’e çeşitli illerdeki AVM’lerin kiosk kullanımıyla ilgili planlarını araştırdık…
Kiosk açmak isteyen girişimcilerden en çok talep alan AVM’lerin başında Marmara Forum geliyor. Diğer AVM’lere olduğu gibi buraya da en çok yeme içme kiosku açmak isteyenler başvuruyor. Marmara Forum Kiralama Müdürü Özge Zeybek, hem kira bedelinin hem de yan giderlerin mağazalara göre çok daha düşük olmasının kiosk yatırımını cazip hale getirdiğini belirtiyor. Bunun yanında çalışan sayısının az olmasının da bu işe ilgiyi her geçen gün artırdığını vurguluyor. Zeybek, “Aldığımız taleplerin birçoğu birbirine çok yakın ürünler sunuyor. Yurtdışmda çok şık, özenli kiosk konseptleri var. Markalaşmış, mimari açıdan şık, kurumsal firmalar tarafından projelendirilen kiosklara Türkiye’deki AVM’lerde de ihtiyaç olduğunu düşünüyorum’’ diyor.
“DÜNYADA YÜKSELEN TREND”
Kanyon ise bu işletmelere kiosk ya da stant yerine ‘pop-up (taşınabilir mağaza)’ adını veriyor. Kanyon’da şu anda 10 adet pop-up mağaza var. Bunların çoğu Pappa Bubble, Galata Muhallebicisi gibi yeme içme sektöründe hizmet veriyor.
Kanyon AVM Pazarlama Müdürü Çağla Gül, mimari planlamanın uygun olması dunr munda bu işletmelerin sayısını artıracaklarım belirtiyor. Gül, “En çok talep yeme ve içme sektöründen geliyor. Kanyon yeme içme ve sosyal aktiviteler için çok tercih edilen bir AVM olduğu için birçok yeni girişim ve marka bu fırsatı değerlendirmek istiyor” diyor.
Pop-up store’larla altı ay veya bir yıllık sözleşme yaptıklarım söyleyen Gül, şöyle devam ediyor: “Pop-up store kültürü tüm dünyada yükselen bir trend. Biz de Kanyon olarak bu trendin Türkiye’deki ilk uygulayıcılarındanız. Alışveriş merkezlerinde de bu trendin özelleştirilerek uygulanması önemli. Bunları görüntü kirliliği yaratmadan, görsel açıdan Kanyon’un bütünlüğünü bozmayacak şekilde kurgulamaya çalışıyoruz. Pop-up mağazaların bir diğer önemli özelliği de Kanyon’da mağaza alanı yaratamadığımız ancak Kanyon’da bulunmasını istediğimiz markalar için önemli bir fırsat oluşturması.”
BEŞ TANE DAHA AÇACAK
Temalı park konseptiyle faaliyet gösteren Vialand, açılışında 10 kioskla hizmete girmişti. Şu anda 15 kiosk faaliyet gösteriyor. Vialand AVM Direktörü Kemal Arslan, bu yıl beş kiosk daha açacaklarını belirtiyor. Arslan, “Kiosk konusunda talep gün geçtikçe artıyor. Her sektörden girişimciler yoğun olarak talepte bulunuyor. Bu ilgide, yurtdışında beğenilen yeni ve farklı işlerin Türkiye’ye getirilmek istenmesinin önemli payı var. Aldığımız talepleri değerlendirirken öncelikle müşteri profilimize doğru ve kaliteli hizmetin verilip verilmeyeceğine bakıyoruz. Ayrıca girişimcinin bu işten maddi kazanç elde edip edemeyeceğini de analiz ediyoruz” diye konuşuyor.
UZUN SÜRELİ KONTRAT YAPIYOR
Geçen yıl ocak ayında İstanbul Ataşehir’de kapılarını açan Novada AVM’de ise beş olan kiosk sayısı bir yıl içinde sekize çıktı. Bunların üçü yeme içme, ikişer tanesi turizm ve cep telefonu, biri de takı aksesuar alanında faaliyet gösteriyor. Novada AVM Genel Müdürü Kadir Cebeci, bu yıl iki kioska daha yer vermeyi planladıklarını belirtiyor. Novada AVM’ye daha çok yeme içme, bijuteri, kozmetik, aksesuar ve hediyelik eşya sektörlerinden olmak üzere her ay yaklaşık 10 kiosk başvurusu yapılıyor. Kiosk işletmecileriyle bir ve beş yıllık olmak üzere iki türlü kira sözleşmesi yaptıklarını belirten Cebeci, sözlerine şöyle devam ediyor:
“Kiosk kiralaması yaparken AVM’deki mağaza ve kiosk karması ile bu alanlarda satılacak ürünlere ilişkin titiz bir değerlendirme yapıyoruz. Yeni açılacak kioskların mağazaları ve diğer kioskları etkilememesine dikkat ediyoruz. AVM’lerde yatırım yapmak isteyen küçük ve orta ölçekli yatırımcılara ilk önce kiosk kiralayarak işe başlamalarını öneriyoruz. Böylece 8-12 metrekarelik ki-osklarla kira ve ortak alan maliyetlerini minimize edebiliyorlar. Kiosk kiralaması yaparken müşteri trafiğinin yoğun olduğu katlar seçilmeli.”
“ALTI AYDA AMORTİ EDİYOR”
En çok kiosku bulunan AVM’lerin başında ise Olivium geliyor. Kapılarını kiosk yatırımcılarına son dönemlerde açmasına rağmen şu anda 40 kioska ulaşmış durumda. Üstelik bu yıl sekiz tane daha açılması planlanıyor. Olivium Outlet Çenter Genel Müdürü Berna Yüksel, bunlardan altısı için görüşmelerin sürdüğünü belirtiyor. Yüksel, kiosk konusunda çok fazla talep almalarını, ziyaretçi trafiğinin yoğunluğuna bağlıyor. Yüksel, bu konuda şunları söylüyor:
“Kiosk kiralamalarımızı daha çok bir yıllık yapıyoruz. Kira bedelini ise metrekare bazında değil, paçal olarak tespit ediyoruz. Kiosklarda mağaza kontratlarına göre daha esnek davranabiliyoruz. Fakat ürün karmasını mutlaka sıkı şekilde denetliyoruz. Özellikle gıda ürünleri satan kiosklara oturum alanı vermemeye, böylece yeme içme katında bulunan kiracılarımızı olumsuz yönde etkilememeye özen gösteriyoruz. Mimari anlamda olabildiğince şeffaf ve açık renkte olmalarında ısrarcı davranıyoruz. Mağaza yatırım maliyeti kendini ortalama iki yılda amorti ederken, bir kioskun yatırım maliyeti altı ayda geri dönebiliyor. Dekorasyon, personel ve kira maliyeti girişimci için çok daha mütevazı bir bütçe gerektiriyor.”
“HER İŞE UYGUN”
Yaklaşık üç yıl önce İstanbul Halka-lı’da hizmete giren ve halen 11 kioskun bulunduğu ArenaPark da bu sayıyı artırmayı planlıyor. Ayda ortalama 800 bin kapı girişinin olduğu ArenaPark’ın Genel Müdürü Muhsin Erkoç, yeni açılacak kioskları piyasaya çıkacak yeni ürünler çerçevesinde belirleyeceklerini söylüyor. Son yıllarda kiosk için girişimcilik üst seviyelere çıktı.
Artık kullanışlı modeller sayesinde perakendenin birçok kolu rahatlıkla kiosklarda uygulanabiliyor. Zamanla dizaynları ve işlevleri de üst düzeylere çıkacak ve AVM yatırımcıları tarafından daha çok tercih edilir hale gelecek” diyor.
Kiosk sayısını en çok artıran AVM’lerden biri de Armonipark. 12 kioskla hizmete başlayan AVM’de şu anda gıdadan giyime, takıdan hediyelik eşyaya 27 kiosk var. Armonipark Genel Müdürü Fethi Başuslu, bu yıl altı kiosk daha açmayı planladıklarını belirtiyor. Başuslu, genç girişimcilerden özellikle hızlı tüketilen gıdalara yönelik kiosk açma talepleri aldıklarını belirtiyor. Armonipark’ta kiosk açmak isteyenlerden üç kira bedeli teminat olarak almıyor.
YENİ ALANLARA KAPILARI AÇIK
İstanbul Güngören’de bulunan Kale Outlet Çenter, 2007 yılında 120 mağazaya ek olarak yedi kioskla açıldı. Şu anda 23 kiosk faaliyet gösteriyor. Bunlar saat, takı, kişisel bakım ve fast food sektörlerinde hizmet veriyor.
Kale Oetlet Çenter Genel Müdürü Bülent Karataş, kiralama yaparken aynı sektörde birden fazla kioskun olmamasına önem verdiklerini belirtiyor. Karataş, “Gün geçmiyor ki kiosk için yeni bir talep gelmesin. Bunlar daha çok dondurma, sahlep, patates cipsi, mısır gibi dönemsel olarak
popülaritesi yüksek işlerde yoğunlaşıyor. Çünkü bunların yatırım maliyeti diğer işlere göre daha düşük. Alışveriş merkezi mizdeki ticarete renk katacak yeni bir sektör, yeni bir marka ya da yeni bir konsept varsa kiralama alanı isteyen yatırımcılarla mutlaka görüşüyoruz” diyor.
Kioskların AVM’lerde yeni boy göstermeye başladıkları dönemlerde birçok kişi tarafından bu işin geçici olarak görüldüğünü hatırlatan Karataş, “Artık her kioskun belli bir müşteri kitlesi var. Kiosklar alışveriş merkezlerinde mahallenin bakkalı, manavı gibi. Ziyaretçiler, kiosk çalışanlarıyla daha sıcak iletişim kurabiliyor. Bu durum, cirolara da, müşteri memnuniyetine de olumlu yansıyor. Kiosklar iki tahtanın yan yana getirilip çakıldığı derme çatma yerlerden bir mağaza gibi iç mimarla çalışılan profesyonel alanlara dönüştü” diye konuşuyor. Bu AVM’de mağazalar en az beş yıllığına kiraya verilirken, kiosk açmak isteyenlerle yıllık kontrat yapılıyor. Bunlardan ortak gider bedeli de alınmıyor.
ANADOLU’DA DA TALEP YÜKSEK
Kiosk açmak isteyen girişimcilerin Anadolu’daki AVM’le-re de ilgileri çok fazla. Yönetimini inside Danışmanlık’ın yürüttüğü bu AVM’lerden Diyarbakır Ninova Park’ta şu anda 14 kiosk var. Yiyecek içecek, kozmetik, turizm ve hediyelik eşya sektörlerinde faaliyet gösteren stantlarm dördü geçen yılbaşından sonra açılmış. Ninova Park Pazarlama ve Halkla İlişkiler Müdürü Elif Yıldız, bu yıl iki tanesine daha yer vereceklerini ve önümüzdeki yıllarda bu sayıyı daha da artıracaklarını belirtiyor. Yıldız, yeni açılacak kiosklarm kurumsal firma veya bayilerinden oluşmasını istediklerini ayrıca AVM’de ilk defa satılacak ürünler için de kiosk açtıracaklarını ifade ediyor. Ninova Park’a yapılan başvurularda ilk sırayı çay ve kahve kiosku açmak isteyenler oluşturuyor. Yıldız, “Ayda 20 bin TL ciro yapanlar var. Ziyaretçilerin ilgisi minik kiosklara oldukça fazla” diyor.
Özellikle genç girişimcilerden yoğun talep gören Batman Park’ta ise halen 10 kiosk var.
AVM Müdürü Nazlı Özdemir, başta fast food olmak üzere gıda sektörüyle ilgili işler için çok talep geldiğini, bu yıl iki yatırımcıya daha yer vereceklerini belirtiyor. Özdemir’e göre, görselliği ve marka bilinirliği yüksek olan kiosklarm bulunduğu katlara daha fazla ziyaretçi geliyor.
ORTAK GİDERLER KİRAYA DAHİL
ilk açıldığında altı kioskun olduğu Kayseri Park’ta ise bugün bunların sayısı 17’ye çıkmış durumda. Bu sayıyla doluluğa ulaşan merkez, buna rağmen farklı konseptlerde ve yeni iş kollarında hizmet vermek üzere yapılan başvuruları da kabul ediyor. Kayseri Park Genel Müdürü Taner
Aydm, “ihtiyaç doğrultusunda, gelecek olan başvuruları değerlendirerek kiosk sayımızı artırabiliriz. Kiosk açma talepleri birkaç yıl öncesine göre oldukça artmış durumda.
AVM’lerin yaşam merkezi haline gelmesi ve ziyaretçi sayılarının artmasının kiosklara duyulan ilginin sebebi olduğunu düşünüyorum” diyor. Kayseri Park’ta da kiosk işletmecileriyle bir yıllık kira sözleşmesi imzalanıyor. Ortak giderler de kira içinde yer alıyor.
TASARIMA ÖNEM VERİYORLAR
Ankara’da bulunan Nata Vega, yedi kioskla hizmete başlamıştı. Şu anda 15 kiosku var. Nata Vega Genel Müdürü Nezaket Akçakaya, yılsonuna kadar beş tane daha açtırmayı planladıklarını belirtiyor. Özellikle gıda sektöründe yeni girişimlerin tüketicilere önce ki osklar aracılığıyla sunulmaya başladığına işaret eden Akçakaya’nın kiosklarla ilgili değerlendirmeleri şöyle:
“Farklı hizmet birimlerini ziyaretçilerle buluşturdukları için alışveriş merkezleri için kioskların önemi giderek artıyor. Yeni yatırımlarla birlikte kiosk tasarımlarında çıta bir hayli yükseldi. Kurulumu ve yatırım maliyetinin düşük olması yatırımcıların gözünü kiosklara çevirmesinde önemli bir etken. Ayrıca satılan ürünlerin ekonomik ve kolay ulaşılabilir olması da bu alana ilgiyi artırıyor. AVM’nin hareket kabiliyetini sağlayabilmek için sözleşmeleri genellikle yıllık yapıyoruz. Bu durum kiosk yatırımcıları için de ciddi bir avantaj yaratıyor.”
SÜRÜMDEN KAZANIYORLAR
Bu işyerlerinin sayısının hızla arttığı AVM’lerden biri de Mardin Mova Park. Açıldığında dört kioskun bulunduğu bu merkezde şu anda 13 kiosk var. Mardin Mova Park AVM Müdürü Koray Belet, bunlara ilave olarak yedi kioskun daha açılacağını belirtiyor. Çay, kahve ve çocuk eğlence kiosku açmak isteyenlerden yoğun talep aldıklarını belirten Belet, bu tür işlerin yatırım maliyetinin düşük olması ve sürümden kazanılması nedeniyle tercih edildiğini ifade ediyor. Belet, şöyle devam ediyor:
“Doğru ürün sunan 10-20 metrekarelik bir kiosk, 100 metrekarelik bir mağaza kadar ciro yapabiliyor. Önümüzdeki dönemde artan maliyetler ve internet satışındaki artıştan dolayı mağazacılık yatırımlarının azalmasını bekliyoruz. Küçük metrekareli kiosklarm sayısında ise artış olacak.”
OTOMOTİVCİLER DE KEŞFETTİ
Osmaniye Park 328 AVM’de ise açılışta dört olan kiosk sayısı 12’ye çıkmış durumda. Gıda, kozmetik, takı gibi sektörlerin yanı sıra otomotiv şirketleri ve galericilerden de yer konusunda bu AVM’ye talepte bulunuluyor. AVM Müdürü Mustafa Yalçın, önümüzdeki günlerde en az iki üç kiosk için daha kiralama yapmayı planladıklarını belirtiyor. îlin tek AVM’si olan Osmaniye Park 328’de sadece hafta sonu için bile kiralama yapabildiklerini söyleyen Yalçın, yeni markaların ürünlerini tanıtmalarında kiosklarm rolünün büyük olduğunu ifade ediyor.
Açık hava tarzında inşa edilen Samsun Lovelet Outlet, özellikle yaz aylarında yoğunluk yaşıyor. Bu yüzden açılan kiosklar da sezonluk hizmet veriyor. Samsun Lovelet Outlet Kiracı ve Müşteri ilişkileri Müdürü Alev Özyurt, merkezde halen dört kioskun bulunduğunu, yaz döneminde bu sayıyı artırabileceklerini belirtiyor. Özyurt, “Kiosk talepleri yeme içme ve çocuk eğlence alanlarında yoğunlaşıyor. Çünkü çocuklu ailelere hitap eden bir merkeziz. Kiosk girişimcileriyle en az altı aylık veya bir yıllık kira kontratı yapıyoruz” diyor.
MAĞAZACILIĞA GEÇİŞİN YOLU
Ece Türkiye’nin işlettiği Ankamall açıldığında altı kiosk vardı. Şu anda 28 kiosk bulunuyor. Yine aynı şirketin işlettiği ve 2012 yılında açılan Marmara Park’ta ise 13 kiosk var. Bunlar gıda, hediyelik eşya, aksesuar ve kozmetik sektörlerinde faaliyet gösteriyor. Ece Türkiye yetkilileri, başta gıda olmak üzere kiosk açmak isteyenlerden çok sayıda başvuru aldıklarım belirtiyor. Her iki AVM’de de daha iyi performans gösterebilecek kiosklara yer verilmesi planlanıyor. Ece Türkiye yetkililerine göre, kiracı karmasında özellikle küçük metrekareli alanlar oluşturmakta zorlanan AVM’ler için kiosklarm önemi çok fazla. Çünkü bunlar belirli sektörlere yer verememe riskini ortadan kaldırıyor. Ayrıca mağaza yatırımı riskli olan işler için ilk etapta kiosk açmak çok büyük bir avantaj oluşturuyor.
Böylece kiosk açarak başarılı olan girişimciler bunu daha sonra mağazacılığa taşıyabiliyor. Ece Türkiye yetkilileri, bu tür girişimcilere mağazaya geçerken yardımcı olduklarını ifade ediyorlar. Ece Türkiye de mağazaları kiralarken beş veya on yıllık kira kontratı yaparken, kiosk girişimcileriyle bir veya üç yıllık sözleşme yapıyor.
Bu şirketin işlettiği AVM’lerde kioskların metrekare bazında kira bedellerinin mağazalara göre daha yüksek olduğunu da belirtelim.
PERAKENDE sektörünün büyümesinde alışveriş merkezlerinin (AVM) çok önemli payı var. Sayıları 330’a ulaşan AVM’ler sadece marka sahibi perakendecilere değil, küçük sermayelerle kendi işini kurmak isteyen girişimcilere de büyük fırsatlar yarattı. İlk başlarda AVM’lere renk katmaları amacıyla açılan kiosk veya stantlardan bahsediyoruz… Her AVM’de gıdadan hediyelik eşyaya, cep telefonundan aksesuara geniş bir yelpazede hizmet veren onlarca kiosk açılmış durumda. Maliyetinin az olmasına karşılık neredeyse bir mağaza kadar ciro yapan bu işyerlerine girişimcilerin ilgisi sürüyor. AVM yöneticileri de ziyaretçi sayısını artıran ve AVM’de satılan ürün yelpazesini genişleten kiosklara sürekli yer açıyor. İstanbul’dan Kayseri’ye, Diyarbakır’dan Mardin’e çeşitli illerdeki AVM’lerin kiosk kullanımıyla ilgili planlarını araştırdık…
Kiosk açmak isteyen girişimcilerden en çok talep alan AVM’lerin başında Marmara Forum geliyor. Diğer AVM’lere olduğu gibi buraya da en çok yeme içme kiosku açmak isteyenler başvuruyor. Marmara Forum Kiralama Müdürü Özge Zeybek, hem kira bedelinin hem de yan giderlerin mağazalara göre çok daha düşük olmasının kiosk yatırımını cazip hale getirdiğini belirtiyor. Bunun yanında çalışan sayısının az olmasının da bu işe ilgiyi her geçen gün artırdığını vurguluyor. Zeybek, “Aldığımız taleplerin birçoğu birbirine çok yakın ürünler sunuyor. Yurtdışmda çok şık, özenli kiosk konseptleri var. Markalaşmış, mimari açıdan şık, kurumsal firmalar tarafından projelendirilen kiosklara Türkiye’deki AVM’lerde de ihtiyaç olduğunu düşünüyorum’’ diyor.
“DÜNYADA YÜKSELEN TREND”
Kanyon ise bu işletmelere kiosk ya da stant yerine ‘pop-up (taşınabilir mağaza)’ adını veriyor. Kanyon’da şu anda 10 adet pop-up mağaza var. Bunların çoğu Pappa Bubble, Galata Muhallebicisi gibi yeme içme sektöründe hizmet veriyor.
Kanyon AVM Pazarlama Müdürü Çağla Gül, mimari planlamanın uygun olması dunr munda bu işletmelerin sayısını artıracaklarım belirtiyor. Gül, “En çok talep yeme ve içme sektöründen geliyor. Kanyon yeme içme ve sosyal aktiviteler için çok tercih edilen bir AVM olduğu için birçok yeni girişim ve marka bu fırsatı değerlendirmek istiyor” diyor.
Pop-up store’larla altı ay veya bir yıllık sözleşme yaptıklarım söyleyen Gül, şöyle devam ediyor: “Pop-up store kültürü tüm dünyada yükselen bir trend. Biz de Kanyon olarak bu trendin Türkiye’deki ilk uygulayıcılarındanız. Alışveriş merkezlerinde de bu trendin özelleştirilerek uygulanması önemli. Bunları görüntü kirliliği yaratmadan, görsel açıdan Kanyon’un bütünlüğünü bozmayacak şekilde kurgulamaya çalışıyoruz. Pop-up mağazaların bir diğer önemli özelliği de Kanyon’da mağaza alanı yaratamadığımız ancak Kanyon’da bulunmasını istediğimiz markalar için önemli bir fırsat oluşturması.”
BEŞ TANE DAHA AÇACAK
Temalı park konseptiyle faaliyet gösteren Vialand, açılışında 10 kioskla hizmete girmişti. Şu anda 15 kiosk faaliyet gösteriyor. Vialand AVM Direktörü Kemal Arslan, bu yıl beş kiosk daha açacaklarını belirtiyor. Arslan, “Kiosk konusunda talep gün geçtikçe artıyor. Her sektörden girişimciler yoğun olarak talepte bulunuyor. Bu ilgide, yurtdışında beğenilen yeni ve farklı işlerin Türkiye’ye getirilmek istenmesinin önemli payı var. Aldığımız talepleri değerlendirirken öncelikle müşteri profilimize doğru ve kaliteli hizmetin verilip verilmeyeceğine bakıyoruz. Ayrıca girişimcinin bu işten maddi kazanç elde edip edemeyeceğini de analiz ediyoruz” diye konuşuyor.
UZUN SÜRELİ KONTRAT YAPIYOR
Geçen yıl ocak ayında İstanbul Ataşehir’de kapılarını açan Novada AVM’de ise beş olan kiosk sayısı bir yıl içinde sekize çıktı. Bunların üçü yeme içme, ikişer tanesi turizm ve cep telefonu, biri de takı aksesuar alanında faaliyet gösteriyor. Novada AVM Genel Müdürü Kadir Cebeci, bu yıl iki kioska daha yer vermeyi planladıklarını belirtiyor. Novada AVM’ye daha çok yeme içme, bijuteri, kozmetik, aksesuar ve hediyelik eşya sektörlerinden olmak üzere her ay yaklaşık 10 kiosk başvurusu yapılıyor. Kiosk işletmecileriyle bir ve beş yıllık olmak üzere iki türlü kira sözleşmesi yaptıklarını belirten Cebeci, sözlerine şöyle devam ediyor:
“Kiosk kiralaması yaparken AVM’deki mağaza ve kiosk karması ile bu alanlarda satılacak ürünlere ilişkin titiz bir değerlendirme yapıyoruz. Yeni açılacak kioskların mağazaları ve diğer kioskları etkilememesine dikkat ediyoruz. AVM’lerde yatırım yapmak isteyen küçük ve orta ölçekli yatırımcılara ilk önce kiosk kiralayarak işe başlamalarını öneriyoruz. Böylece 8-12 metrekarelik ki-osklarla kira ve ortak alan maliyetlerini minimize edebiliyorlar. Kiosk kiralaması yaparken müşteri trafiğinin yoğun olduğu katlar seçilmeli.”
“ALTI AYDA AMORTİ EDİYOR”
En çok kiosku bulunan AVM’lerin başında ise Olivium geliyor. Kapılarını kiosk yatırımcılarına son dönemlerde açmasına rağmen şu anda 40 kioska ulaşmış durumda. Üstelik bu yıl sekiz tane daha açılması planlanıyor. Olivium Outlet Çenter Genel Müdürü Berna Yüksel, bunlardan altısı için görüşmelerin sürdüğünü belirtiyor. Yüksel, kiosk konusunda çok fazla talep almalarını, ziyaretçi trafiğinin yoğunluğuna bağlıyor. Yüksel, bu konuda şunları söylüyor:
“Kiosk kiralamalarımızı daha çok bir yıllık yapıyoruz. Kira bedelini ise metrekare bazında değil, paçal olarak tespit ediyoruz. Kiosklarda mağaza kontratlarına göre daha esnek davranabiliyoruz. Fakat ürün karmasını mutlaka sıkı şekilde denetliyoruz. Özellikle gıda ürünleri satan kiosklara oturum alanı vermemeye, böylece yeme içme katında bulunan kiracılarımızı olumsuz yönde etkilememeye özen gösteriyoruz. Mimari anlamda olabildiğince şeffaf ve açık renkte olmalarında ısrarcı davranıyoruz. Mağaza yatırım maliyeti kendini ortalama iki yılda amorti ederken, bir kioskun yatırım maliyeti altı ayda geri dönebiliyor. Dekorasyon, personel ve kira maliyeti girişimci için çok daha mütevazı bir bütçe gerektiriyor.”
“HER İŞE UYGUN”
Yaklaşık üç yıl önce İstanbul Halka-lı’da hizmete giren ve halen 11 kioskun bulunduğu ArenaPark da bu sayıyı artırmayı planlıyor. Ayda ortalama 800 bin kapı girişinin olduğu ArenaPark’ın Genel Müdürü Muhsin Erkoç, yeni açılacak kioskları piyasaya çıkacak yeni ürünler çerçevesinde belirleyeceklerini söylüyor. Son yıllarda kiosk için girişimcilik üst seviyelere çıktı.
Artık kullanışlı modeller sayesinde perakendenin birçok kolu rahatlıkla kiosklarda uygulanabiliyor. Zamanla dizaynları ve işlevleri de üst düzeylere çıkacak ve AVM yatırımcıları tarafından daha çok tercih edilir hale gelecek” diyor.
Kiosk sayısını en çok artıran AVM’lerden biri de Armonipark. 12 kioskla hizmete başlayan AVM’de şu anda gıdadan giyime, takıdan hediyelik eşyaya 27 kiosk var. Armonipark Genel Müdürü Fethi Başuslu, bu yıl altı kiosk daha açmayı planladıklarını belirtiyor. Başuslu, genç girişimcilerden özellikle hızlı tüketilen gıdalara yönelik kiosk açma talepleri aldıklarını belirtiyor. Armonipark’ta kiosk açmak isteyenlerden üç kira bedeli teminat olarak almıyor.
YENİ ALANLARA KAPILARI AÇIK
İstanbul Güngören’de bulunan Kale Outlet Çenter, 2007 yılında 120 mağazaya ek olarak yedi kioskla açıldı. Şu anda 23 kiosk faaliyet gösteriyor. Bunlar saat, takı, kişisel bakım ve fast food sektörlerinde hizmet veriyor.
Kale Oetlet Çenter Genel Müdürü Bülent Karataş, kiralama yaparken aynı sektörde birden fazla kioskun olmamasına önem verdiklerini belirtiyor. Karataş, “Gün geçmiyor ki kiosk için yeni bir talep gelmesin. Bunlar daha çok dondurma, sahlep, patates cipsi, mısır gibi dönemsel olarak
popülaritesi yüksek işlerde yoğunlaşıyor. Çünkü bunların yatırım maliyeti diğer işlere göre daha düşük. Alışveriş merkezi mizdeki ticarete renk katacak yeni bir sektör, yeni bir marka ya da yeni bir konsept varsa kiralama alanı isteyen yatırımcılarla mutlaka görüşüyoruz” diyor.
Kioskların AVM’lerde yeni boy göstermeye başladıkları dönemlerde birçok kişi tarafından bu işin geçici olarak görüldüğünü hatırlatan Karataş, “Artık her kioskun belli bir müşteri kitlesi var. Kiosklar alışveriş merkezlerinde mahallenin bakkalı, manavı gibi. Ziyaretçiler, kiosk çalışanlarıyla daha sıcak iletişim kurabiliyor. Bu durum, cirolara da, müşteri memnuniyetine de olumlu yansıyor. Kiosklar iki tahtanın yan yana getirilip çakıldığı derme çatma yerlerden bir mağaza gibi iç mimarla çalışılan profesyonel alanlara dönüştü” diye konuşuyor. Bu AVM’de mağazalar en az beş yıllığına kiraya verilirken, kiosk açmak isteyenlerle yıllık kontrat yapılıyor. Bunlardan ortak gider bedeli de alınmıyor.
ANADOLU’DA DA TALEP YÜKSEK
Kiosk açmak isteyen girişimcilerin Anadolu’daki AVM’le-re de ilgileri çok fazla. Yönetimini inside Danışmanlık’ın yürüttüğü bu AVM’lerden Diyarbakır Ninova Park’ta şu anda 14 kiosk var. Yiyecek içecek, kozmetik, turizm ve hediyelik eşya sektörlerinde faaliyet gösteren stantlarm dördü geçen yılbaşından sonra açılmış. Ninova Park Pazarlama ve Halkla İlişkiler Müdürü Elif Yıldız, bu yıl iki tanesine daha yer vereceklerini ve önümüzdeki yıllarda bu sayıyı daha da artıracaklarını belirtiyor. Yıldız, yeni açılacak kiosklarm kurumsal firma veya bayilerinden oluşmasını istediklerini ayrıca AVM’de ilk defa satılacak ürünler için de kiosk açtıracaklarını ifade ediyor. Ninova Park’a yapılan başvurularda ilk sırayı çay ve kahve kiosku açmak isteyenler oluşturuyor. Yıldız, “Ayda 20 bin TL ciro yapanlar var. Ziyaretçilerin ilgisi minik kiosklara oldukça fazla” diyor.
Özellikle genç girişimcilerden yoğun talep gören Batman Park’ta ise halen 10 kiosk var.
AVM Müdürü Nazlı Özdemir, başta fast food olmak üzere gıda sektörüyle ilgili işler için çok talep geldiğini, bu yıl iki yatırımcıya daha yer vereceklerini belirtiyor. Özdemir’e göre, görselliği ve marka bilinirliği yüksek olan kiosklarm bulunduğu katlara daha fazla ziyaretçi geliyor.
ORTAK GİDERLER KİRAYA DAHİL
ilk açıldığında altı kioskun olduğu Kayseri Park’ta ise bugün bunların sayısı 17’ye çıkmış durumda. Bu sayıyla doluluğa ulaşan merkez, buna rağmen farklı konseptlerde ve yeni iş kollarında hizmet vermek üzere yapılan başvuruları da kabul ediyor. Kayseri Park Genel Müdürü Taner
Aydm, “ihtiyaç doğrultusunda, gelecek olan başvuruları değerlendirerek kiosk sayımızı artırabiliriz. Kiosk açma talepleri birkaç yıl öncesine göre oldukça artmış durumda.
AVM’lerin yaşam merkezi haline gelmesi ve ziyaretçi sayılarının artmasının kiosklara duyulan ilginin sebebi olduğunu düşünüyorum” diyor. Kayseri Park’ta da kiosk işletmecileriyle bir yıllık kira sözleşmesi imzalanıyor. Ortak giderler de kira içinde yer alıyor.
TASARIMA ÖNEM VERİYORLAR
Ankara’da bulunan Nata Vega, yedi kioskla hizmete başlamıştı. Şu anda 15 kiosku var. Nata Vega Genel Müdürü Nezaket Akçakaya, yılsonuna kadar beş tane daha açtırmayı planladıklarını belirtiyor. Özellikle gıda sektöründe yeni girişimlerin tüketicilere önce ki osklar aracılığıyla sunulmaya başladığına işaret eden Akçakaya’nın kiosklarla ilgili değerlendirmeleri şöyle:
“Farklı hizmet birimlerini ziyaretçilerle buluşturdukları için alışveriş merkezleri için kioskların önemi giderek artıyor. Yeni yatırımlarla birlikte kiosk tasarımlarında çıta bir hayli yükseldi. Kurulumu ve yatırım maliyetinin düşük olması yatırımcıların gözünü kiosklara çevirmesinde önemli bir etken. Ayrıca satılan ürünlerin ekonomik ve kolay ulaşılabilir olması da bu alana ilgiyi artırıyor. AVM’nin hareket kabiliyetini sağlayabilmek için sözleşmeleri genellikle yıllık yapıyoruz. Bu durum kiosk yatırımcıları için de ciddi bir avantaj yaratıyor.”
SÜRÜMDEN KAZANIYORLAR
Bu işyerlerinin sayısının hızla arttığı AVM’lerden biri de Mardin Mova Park. Açıldığında dört kioskun bulunduğu bu merkezde şu anda 13 kiosk var. Mardin Mova Park AVM Müdürü Koray Belet, bunlara ilave olarak yedi kioskun daha açılacağını belirtiyor. Çay, kahve ve çocuk eğlence kiosku açmak isteyenlerden yoğun talep aldıklarını belirten Belet, bu tür işlerin yatırım maliyetinin düşük olması ve sürümden kazanılması nedeniyle tercih edildiğini ifade ediyor. Belet, şöyle devam ediyor:
“Doğru ürün sunan 10-20 metrekarelik bir kiosk, 100 metrekarelik bir mağaza kadar ciro yapabiliyor. Önümüzdeki dönemde artan maliyetler ve internet satışındaki artıştan dolayı mağazacılık yatırımlarının azalmasını bekliyoruz. Küçük metrekareli kiosklarm sayısında ise artış olacak.”
OTOMOTİVCİLER DE KEŞFETTİ
Osmaniye Park 328 AVM’de ise açılışta dört olan kiosk sayısı 12’ye çıkmış durumda. Gıda, kozmetik, takı gibi sektörlerin yanı sıra otomotiv şirketleri ve galericilerden de yer konusunda bu AVM’ye talepte bulunuluyor. AVM Müdürü Mustafa Yalçın, önümüzdeki günlerde en az iki üç kiosk için daha kiralama yapmayı planladıklarını belirtiyor. îlin tek AVM’si olan Osmaniye Park 328’de sadece hafta sonu için bile kiralama yapabildiklerini söyleyen Yalçın, yeni markaların ürünlerini tanıtmalarında kiosklarm rolünün büyük olduğunu ifade ediyor.
Açık hava tarzında inşa edilen Samsun Lovelet Outlet, özellikle yaz aylarında yoğunluk yaşıyor. Bu yüzden açılan kiosklar da sezonluk hizmet veriyor. Samsun Lovelet Outlet Kiracı ve Müşteri ilişkileri Müdürü Alev Özyurt, merkezde halen dört kioskun bulunduğunu, yaz döneminde bu sayıyı artırabileceklerini belirtiyor. Özyurt, “Kiosk talepleri yeme içme ve çocuk eğlence alanlarında yoğunlaşıyor. Çünkü çocuklu ailelere hitap eden bir merkeziz. Kiosk girişimcileriyle en az altı aylık veya bir yıllık kira kontratı yapıyoruz” diyor.
MAĞAZACILIĞA GEÇİŞİN YOLU
Ece Türkiye’nin işlettiği Ankamall açıldığında altı kiosk vardı. Şu anda 28 kiosk bulunuyor. Yine aynı şirketin işlettiği ve 2012 yılında açılan Marmara Park’ta ise 13 kiosk var. Bunlar gıda, hediyelik eşya, aksesuar ve kozmetik sektörlerinde faaliyet gösteriyor. Ece Türkiye yetkilileri, başta gıda olmak üzere kiosk açmak isteyenlerden çok sayıda başvuru aldıklarım belirtiyor. Her iki AVM’de de daha iyi performans gösterebilecek kiosklara yer verilmesi planlanıyor. Ece Türkiye yetkililerine göre, kiracı karmasında özellikle küçük metrekareli alanlar oluşturmakta zorlanan AVM’ler için kiosklarm önemi çok fazla. Çünkü bunlar belirli sektörlere yer verememe riskini ortadan kaldırıyor. Ayrıca mağaza yatırımı riskli olan işler için ilk etapta kiosk açmak çok büyük bir avantaj oluşturuyor.
Böylece kiosk açarak başarılı olan girişimciler bunu daha sonra mağazacılığa taşıyabiliyor. Ece Türkiye yetkilileri, bu tür girişimcilere mağazaya geçerken yardımcı olduklarını ifade ediyorlar. Ece Türkiye de mağazaları kiralarken beş veya on yıllık kira kontratı yaparken, kiosk girişimcileriyle bir veya üç yıllık sözleşme yapıyor.
Bu şirketin işlettiği AVM’lerde kioskların metrekare bazında kira bedellerinin mağazalara göre daha yüksek olduğunu da belirtelim.